De akte maakt dus duidelijk dat er nog volop ontginningsactiviteiten plaatsvonden, een proces dat waarschijnlijk al eeuwen onderweg was. Hoe de ontwikkeling van Wijthmen zich heeft voltrokken valt door het ontbreken van bronnen niet meer te achterhalen. Natuurlijke kwaliteiten, zoals het bodemrelief en de grondgesteldheid, zullen ongetwijfeld de doorslag hebben gegeven bij het kiezen van een vestigingsplaats en het inrichten van het cultuurland. De agrarische bevolking maakte in de Vroege Middeleeuwen zo goed mogelijk gebruik van de kansen die het omringende landschap bood. Het bouwland, waarop vooral rogge, gerst en haver groeide, werd aangelegd op de hogere, op natuurlijke wijze afwaterende gronden. Hierop kwamen de essen te liggen: grote, aaneengesloten akkercomplexen die door bemesting steeds verder werden opgehoogd en aldus een markante plaats in het landschap innamen.

Op de zandrug van Wijthmen waren tet in de 20ste eeuw de Strampes en de Wijthmeneres te vinden, die van elkaar werden gescheiden door de huidige Kroesenallee. De boerderijen bevonden zich aan de noordzijde van de zandrug, met aan de ene kant het bouwland op de essen en aan de andere kant de lage, onbewoonbare gronden. In dit drassige gebied lagen de woeste, niet in cultuur gebrachte gronden.