Voetbal is voor velen een fascinerende sport. Wekelijks trappen duizenden liefhebbers tegen de bal.
Al in de vorige eeuw wordt er in Overijssel gespeeld, zoals bijvoorbeeld in de steden Deventer (1875), Enschede (1885) en ook in Zwolle (1893).

Op het Sallandse platteland komt de amateurvoetbalsport op een veel later tijdstip tot wasdom. In Herfte en Wijthmen komt de voetbalsport pas in begin 20^e eeuw langzaam op gang. In die periode bestond de gemeenschap hoofdzakelijk uit boeren. Voor de voetbalsport was in die tijd weinig aandacht, werken op de boerderij is de leuze. Als er toch sport aan te pas komt dan staat de paardensport hoog op het verlanglijstje. Voor Herfte en Wijthmen ging dit ook op, hier is zoals elders weinig aandacht voor ontspanning, vooral onder de jongeren is er behoefte aan afleiding op de dagelijkse werkzaamheden.

Herfte zette de voetbalsport als eerste in onze buurschappen enigszins op de kaart. Een voetbalclub werd opgericht aan de Watersteeg – de huidige Kuijerhuislaan – en zag het levenslicht in 1922. Bijzonder is dat als levensbeschouwing neutraal wordt opgegeven, dit hield in dat mensen van verschillende religie welkom zijn en kunnen deelnemen aan de voetbalsport bij de “Voetbalvereeniging Herfte”.  Enkele jaren later, in 1925 is de voetbalclub alweer ontbonden.
Het is dan niet meer mogelijk de voetbalsport te beoefenen in onze buurtschappen op verenigngsniveau. Deze status blijft niet zo, jaren later zo rond de Tweede Wereldoorlog weten enkele Wijthmeners een voetbalvereniging in het leven te roepen. Gedurende deze oorlogsjaren zijn een aantal teams in competitieverband uit Wijthmen actief op de velden rond Zwolle.
Deze teams speelde in de Nederlandse Voetbalbond, de toenmalige competitie van de afdeling Zwolle. De thuishaven van de voetballende Wijthmeners is een stuk land bij boerderij Klink aan de Erfgenamenweg, nu bekend als het Hoekserfpad naar de Wijthmenerplas.

Willem vertelde mij toen dat er ooit een voetbalclub actief was dat onderdak had gevonden bij de boerderij van zijn ouderlijkhuis. De naam? Dat wist hij niet meer precies. We hadden het altijd over “Wijthmen” vertelde hij.
Samen dachten we dat het een “wilde” competitie moest zijn geweest die bij gelegenheid ruimte bood aan enkele jongeren voor een ontspanning op de zondagmiddag tijdens een partijtje voetbal bij zijn ouderlijk huis.  Maar van die “wilde” competitie bleek helemaal geen sprake te zijn.

 De competitie tijdens de oorlog
De oorlog was het voor de K.N.V.B. lastig een normale competitie op touw te zetten.
Elke (nood)competitie bestonden daarom uit clubs van verschillende niveaus uit regionale gebieden.
Hierdoor werd de reisafstand tussen de clubs beperkt en konden de mensen sneller thuis zijn wanneer zij alsnog werden opgeroepen voor bepaalde calamiteiten of burgerplicht
Sommige competities bevatten meerdere teams van één club, ook al werd dit, waar mogelijk, vermeden bij de indeling. De competities werden niet aangeduid met een niveau, maar enkel met een letter, om zo de verschillende groepen van elkaar te kunnen onderscheiden.

Er kon vanuit de competities niet gepromoveerd of gedegradeerd worden. Ook waren er geen consequenties wanneer een wedstrijd niet gespeeld zou worden. In 1939/40 werden met name op het einde van het seizoen veel wedstrijden afgelast welke vervolgens ook niet meer werden ingehaald. Hierdoor konden op de ranglijsten grote verschillen ontstaan tussen de clubs en het aantal gespeelde wedstrijden.

Een van de initiatiefnemers, lid van het Voorlopige bestuur is Gerrit van der Kamp.  Op 29 april 1948 is de oprichting van de R.K.-voetbalclub Hoonhorst met een geestelijk adviseur, de “Zeereerwaarde heer Th. Van Dijk” – die een dikke vinger in de pap had – een feit. Hoonhorst is dus geen neutrale vereniging gezien de latere wijzigingen der Statuten naar katholieke normen. De uit het buurtschap Emmen afkomstige, de hiervoor genoemde Gerrit van der Kamp en zijn broer Anton voetballen beiden in Wijthmen, zij maken dan de keuze om in Hoonhorst te gaan voetballen. Dezelfde keuze maken de broers Vosman, maar liefst vijf Vosmannen voetballen in Wijthmen, zij vonden in de loop der tijd hun weg naar voetballend Hoonhorst. Veel had dit te maken met de normen op religieus gebied die als een verplichting werden beschouwd.

Zij vinden hun weg bij verenigingen in de omringende buurtschappen.  ook zal het overlijden van Jan Willem Boeve als speler en secretaris van de club impact gehad hebben op het voortbestaan van de club, immers de club lijkt op instorten te staan omdat er vele problemen samen komen op eenzelfde moment en er geen mogelijkheden meer lijken te zijn voor een constructieve samenhang.

De tijdgrenzen aan het bestaan van de voetbalvereniging Wijthmen laten zich niet precies plaatsen, maar het lijk dat men enkele jaren voor de oorlog tot enkele jaren na de oorlog actief bezig is met het voetbalspel bij boerderij Klink. Hein Vosman spreekt over een levensduur van acht tot tien jaar. Deze schatting lijkt juist, vooral omdat de oprichting van V.V. Hoonhorst dan in de maak is en twee jaar na de oorlog in 1948 gestalte krijgt.
Een ander meespelend aspect voor het te neer gaan van de vereniging is mogelijk de oprichting in 1950 van de katholieke voetbalclub “E.M.S.” door bouwpastoor van Wee. Deze voetbalclub speelde op hetzelfde terrein bij boerderij Klink zoals de voetbalvereniging Wijthmen dat deed. De voetbalvereniging Wijthmen is al bijna zeker op dat moment opgeheven, men is bezig uit de restanten van de oude club een katholieke voetbalclub in het leven te roepen.  In de archieven is echter niet veel te vinden over de voetbalclub “E.M.S..”, bij de oprichting hebben ongeveer 50 belangstellenden zich aangemeld. We kunnen met enige zekerheid aannemen dat “E.M.S.” nooit bestaansrecht in Wijthmen heeft verworven. De aangemelde katholieke spelersgroep heeft mogelijk toch gekozen om in Hoonhorst te gaan voetballen. De wetenschap hierover is jammer genoeg in de loop der tijd verloren gegaan.

Bij de V.V. Hoonhorst kwam jaren later de jongste telg van de familie Vosman, Tonnie in navolging van zijn oudere broers bij Hoonhorst voetballen.
Hij is het die in 1969 één van de drie initiatiefnemers is om te komen tot de oprichting van een nieuwe voetbalclub in Wijthmen. Wijthmen krijg zo dan toch in april 1969 weer een eigen voetbalvereniging binnen haar dorpsgrenzen, niet meer bij boerderij Klink maar achter café “De Mol” gaat de “Sportvereniging Wijthmen” van start.
En Willem Klink? Hij was regelmatig te vinden langs de velden om zijn drie zoons te zien spelen die daar voor de eer van Wijthmen streden.
Zo was door Tonnie en Willem de verbondenheid met de oude vereniging Wijthmen toch nog enigszins bewaard gebleven staan.

Gerard Hülsmann 18 maart 2022

———————————————————-

Bronnen

• 40 jaar voetbal in Hoonhorst 1948-1988
• Wikepedia voetbalcompetitie
• Alle kranenknipsel komen van Delpher.nl

———————————————————-

Opmerkingen:

• Speciale dank gaat uit naar Freek Onderdijk die de meer dan 75 jaar oude foto’s  met de spelersnamen van het oudste bekende voetbalteam uit Wijthmen wist veilig te stellen  tijden zijn bezoek aan Tone Klink in februari 2022.
• We proberen zoveel mogelijk alle betrokkenen die op enigerlei wijze hebben bijgedragen aan dit artikel te benoemen. Hoewel van diverse onderdelen soms het eigendomsrecht niet kon worden achterhaald kan een ieder die van mening is enig recht te kunnen ontlenen aan de inhoud van dit artikel contact met ons opnemen. We kunnen dan uw naam vermelden of het onderdeel op uw verzoek onmiddellijk verwijderen van onze site. Uw privacy willen wij altijd garanderen, echter op sommige gedeeltes van deze site worden namen van personen geplaatst, u kunt ons altijd aangeven indien dit niet wenselijk is. Wij zullen dan uw naam direct van deze site verwijderen.
• Heeft u bij het lezen van de teksten onjuistheden geconstateerd zowel inhoudelijk als tekstueel of mist u iets in dit artikel, dan houden wij ons graag aanbevolen voor deze opmerkingen. Ook zijn aanvullingen van harte welkom.

Via de site linksonder kunt u dit aan ons doorgeven of via historischewijthmen@gmail.com.
Onze dank hiervoor.